Doğanın muazzam bir gösterisine şahit olmak istediğinizde, gökyüzünden düşen yağmur damlalarıyla tanışırsınız. Yağış, doğanın hayati bir döngüsünün temel bir parçasıdır ve de dünyamızın üzerindeki hayatı beslemektedir. Güneşin ısısının etkisiyle su yüzeylerinden buharlaşan su damlacıkları, atmosferde yoğunlaşarak bulutları oluşturmaktadır. Oluşan bulutlar; su damlacıklarının bir araya gelmesiyle büyümektedir ve zamanla yağışa dönüşmektedir. Yağış zaman zaman yağmur, kar, dolu veya çisenti şeklinde gerçekleşmektedir. Bu içeriğimizde yağışın farklı türlerini, oluşum süreçlerini ve doğa üzerindeki etkilerinden bahsedeceğiz.
İçindekiler tablosu
Yağış Nasıl Oluşur? Yağış Oluşum Türleri
Yağışın oluşumu oldukça karmaşık bir döngüdür. Yağış atmosferdeki nem, sıcaklık, basınç ve rüzgar gibi faktörlerin etkileşimiyle meydana gelmektedir. Fakat konuyu detaylıca ele alacak olursak yağış oluşum sürecini tek tek ele almamız gerekecek:
1. Buharlaşma
Yağış oluşumunun güneşin etkisiyle su yüzeylerinden ve bitkilerden buharlaşan suyun atmosfere karışmasıdır. Bu buharlaşan su, havada nem olarak bulunmaktadır.
2.Küresel Hava Dolaşımı ve Soğuma
Nemli hava yükseldikçe soğumaktadır. Yükseldikçe basınç azalır ve de hava soğurken su buharı yoğunlaşarak su damlacıklarını oluşturmaktadır. Bu yoğunlaşmayla birlikte soğuyan hava kütlesinin çevresindeki nemli hava tarafından gerçekleştirilmektedir.
3.Bulut Oluşumu
Yoğunlaşan su buharı daha sonra bulutları oluşturmaktadır.
4. Yağışın Oluşumu
Bulutlar büyüdükçe su damlacıkları veya buz kristalleri ağırlaşmaktadır. Daha sonra da yerçekiminin de etkisiyle yere doğru düşmeye başlar. Yağmur damlaları olarak düşen su damlacıkları, yerin çeşitli şekillerinde birikmektedir.
Yağış Çeşitleri Nelerdir?
Yağış, atmosferdeki nemin çeşitli koşullar altında düşmesi sonucu oluşan su damlacıkları veya buz kristalleri şeklinde ortaya çıkar. Yağış çeşitleri, hava koşulları ve atmosferik olaylar tarafından belirlenmektedir. Gelin şimdi yağış türlerine yakından bakalım.
a. Yağmur
En yaygın yağış türüdür. Su damlacıkları şeklinde yere düşmektedir.
b.Kar
Soğuk hava koşullarında su buharı doğrudan buz kristallerine dönüşür. Bu kristaller bir araya gelerek kar taneciklerini oluşturmaktadır. Kar, genellikle soğuk bölgelerde ve kış aylarında görülmektedir. Fakat küresel ısınma nedeniyle bu durum da değişiklik göstermektedir.
c.Dolu
Bulutlarda yüksekliği olan buz taneleri bir araya gelerek dolular oluşur. Büyük dolu taneleri, yoğun hava akımları tarafından yukarı çıkar ve de içerisine daha fazla su buharı çeker. Sonunda da ağırlaşan dolu taneleri yere düşmektedir.
d.Çisenti
Yağmur damlacıkları oldukça küçük olduğunda ve yavaşça düştüğünde çisenti meydana gelir. Bu yağış türü genellikle sisli veya puslu havalarda görülmektedir.
e.Sağanak Yağış
Kısa süreli fakat oldukça yoğun meydana gelen yağışlardır. Genellikle aniden başlarlar. Kısa bir süre içinde büyük miktarlarda yere düşmektedir.
f.Sulu Kar
Yarı sıvı, yarı katı bir formda olan sulu kar; kar taneciklerinin atmosferde biraz erimesi sonucu meydana gelmektedir. Sulu kar, karla karışık yağmur olarak da adlandırılmaktadır.
g.Yağmur Çamuru (Petek Yağışı)
Su damlacıkları atmosferde toprak veya diğer partiküllerle temas ettiğinde kirli bir karışım olan yağmur çamuru oluşmaktadır.
ğ.Yoğun Yağış
Uzun süreli ve yoğun yağışlar, sel riskini artırmaktadır. En kötüsü de toprak erozyonuna yol açmaktadır. Uzun süreli yağışlardan kaynaklanan seller, su kütlelerinin taşıma kapasitesini aşmaktadır.
Sizlere aktardığımız yağış türleri, farklı iklim koşullarında ve farklı bölgelerde görülmmektedir. İklim, coğrafya ve mevsimsel değişimler, belirli bir bölgede hangi yağış türünün hakim olduğunu belirlemektedir. Fakat günümüz küresel ısınma sorunu buna da yön vermektedir.
Kar Yağışı Ne Demek?
Kar yağışı, atmosferdeki su buharının soğuk hava koşullarında doğrudan buz kristallerine dönüşmesi sonucu oluşan bir yağış türüdür. Kar yağışı sürecinde su damlacıklarının atmosferde donarak katı hale gelmesi gerçekleşmektedir. Kar tanecikleri olarak bilinen bu buz kristalleri, atmosferde bir araya gelerek yoğunlaşır ve de daha sonra da büyür. Yeterince büyük hale geldiklerinde yerçekimi etkisiyle yere düşerler.
Kar yağışı, genellikle soğuk kış aylarında ve düşük sıcaklıklarda görülmektedir. Fakat kar, kristalize yapıya sahip olduğu için beyaz ve parlak bir görünüme sahiptir. Kar yağışının yağmura göre daha pek çok faydası bulunmaktadır. Mesela; su kaynaklarını yeniler, toprakları sulandırır ve bazı bölgelerde turizm açısından çok önemlidir.
Sağanak Yağış Ne Demek?
Sağanak yağış, kısa süreli ancak yoğun yağış anlamına gelmektedir. Bu yağışlar birdenbire başlar. Daha sonra da şiddetli bir şekilde yağar ve kısa bir süre içinde büyük miktarda yer yüzüne düşer. Sağanak yağışlar genellikle yerel ve bölgesel olarak değişiklik göstermektedir. Yani belirli bir bölgede ve kısa bir süre boyunca görülebilmektedir. Bunun için de kıtalar coğrafyası hakkında bilgi sahibi olunmalıdır.
Sağanak yağışlar, şiddetli gök gürültülü fırtınalar, kasırgalar veya kuvvetli yerel hava hareketleri gibi atmosferik olaylara neden olur.
Meteoroloji Kar Yağışı Nedir?
Meteoroloji terimi olarak “kar yağışı,” atmosferdeki su buharının soğuk hava koşullarında donarak katı hale gelmesiyle gerçekleşen bir yağış türüdür. Bu yağış türünün oluşm sürecinde su buharı doğrudan buz kristallerine dönüşmektedir. Daha sonra da bu kristaller bir araya gelerek kar taneciklerini oluşturmaktadır. Bu kar tanecikleri yoğunlaşıp büyüdükçe yerçekimi etkisiyle yere düşmektedir.
Meteorolojik bir terim olarak “kar yağışı” genellikle bu şekilde oluşan doğal kar yağışını ifade eder. Kar yağışı, düşük sıcaklıklar ve nemli hava koşulları altında gerçekleşir. Bu doğal kar yağışı, kış aylarında soğuk bölgelerde ve yüksek rakımlı yerlerde sıkça görülmektedir.
Meteoroloji raporlarında, kar yağışı durumu hava durumu tahminlerinde ve gözlemlerde belirtilmektedir. Ancak kar yağışı türü de kendi içerisinde türlere ayrışmaktadır.
Yağış Olmazsa Ne Olur?
Yağışın olmaması, doğal bir dengeyi bozarak bir çok olumsuz doğa olayına sebep olacaktır. Öncelikli olarak uzun süreli yağışsız dönemler kuraklık koşullarını tetikleyecektir. Bu da tarım alanlarında su kaynaklarının azalması, bitki örtüsünün kurumasına ve tarım ürünlerinin verimliliğinde düşüşe sebep olmasına neden olacaktır. Bundan dolayı da tarım sektörünü ve gıda üretimini olumsuz etkileyecektir. Dolayısıyla gıda güvenliği riski ortaya çıkacaktır.
Bir diğer önemli sorunda şehirlerde içme suyu kaynaklarının azalmasına su kesintileri ve su kaynaklarına olan talebin artmasıdır. Ek olarak da ormanlık alanlardaki su kaynakları da olumsuz yönde etkileyecektir. Bu da doğal yaşamı tehdit edecektir. Yağış veya kar yağışının olmaması ekosistemin çökmesine neden olacaktır. Çünkü su tüm canlıları besler. Susuz bir dünya da canlılıktan bahsedilemez. Dolayısıyla da bu dünyada canlılığın sona ereceği anlamına gelir. Bu açıdan yağmur yağması, kar yağması ekosistemin temel taşıdır. Ancak günümüzde meydana gelen küresel ısınma, yer yüzüne düşen yağış miktarını da olumsuz yönde etkilemektedir.
Bu yüzden su tüketiminde dikkatli olunmalı ve ağaçlar korunmalıdır. Bunun için de ekolojik dengeyi koruyacak hamleler yapılmalıdır. Bunların en önemlisi sanayide arıtma sistemlerinin kullanılması ve toplumun bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Tüm bunlar küresel ısınmaya karşı mücadelede yapılması gereken bazı unsurlardır.
