En Bilinen Yıldız İsimleri ve Anlamları: Gökyüzünün Parlayan Güzellikleri

Gece vakti en keyif aldığımız şeylerden birisi gökyüzüne bakmak ve sayısız yıldızı görmek olacaktır. Hele ki hava yağmursuz ve durgun ise başımızı kaldırdığımızda gördüğümüz manzara bizi bir hayli etkilemektedir. En büyük sebebi ise sayısız şekilde gördüğümüz yıldızın gözlerimizi kamaştırmasıdır. Bu yıldızları dikkatli şekilde incelediğimizde parlak veya sönük pek çok yıldız çeşidini görürüz. İşte bu yazımızda çıplak gözle gördüğümüz veya göremediğimiz evrenin muhteşem güzelliklerini barındıran yıldız isimleri hakkında bilgileri aktaracağız.

Karanlıkta gökyüzünü incelediğinizde ışıltı saçan ve binlerce yıldız insanların dikkatini çeken takım yıldızı isimleri veya farklı kültürlerde değişik isimlere sahip olan yıldız çeşitleri hakkında bilgi alabileceksiniz. Farklı kültürlerde isimleri değişmiş olsa dahi, en çok bilinen ve gökyüzünde parlaklığı ile meşhur olan yıldızlara dair detayları bu yazımızda sizlerle paylaşıyoruz.

Sirius

Antik medeniyetlerde ilgi odağı haline gelen sirius yıldızı gökyüzünde parlaklığı ile dikkat çekmektedir. Büyük Köpek (Canis Major) takım yıldızı içerisinde görebileceğiniz bu yıldız aynı zamanda Orion takım yıldızına da yakın bir konumdadır. Çift yıldız sistemine sahip olduğunu ve adını Yunanca’da ışıldayan anlamına gelen Seirios kelimesinden aldığını aktarabiliriz.  Parlak halde mavi-beyaz formda iken, sönük halde ise beyaz cüce olarak bilinmektedir.

Canopus

Gökyüzündeki ikinci parlak yıldızı merak edenler için Canopus yıldızının özelliklerini paylaşacağız. Bu yazımız sayesinde yıldız isimleri ve anlamları ile ilgili kapsamlı sonuçları elde edebileceksiniz. Güney gökyüzünde en parlak konumda olan bu yıldız güneşin boyutundan 70 kat daha büyüktür. Parlaklığı ise güneşe göre 10 bin katı fazladır. Canopus yıldızı İngiliz kaynaklarında Soheil olarak geçmektedir. Türkçe kaynaklar ise Süheyl veya Süheyla olarak yer vermektedir.

Arcturus

Kırmızı bir dev olan Arcturus’un Güneşe yakınlığına bakıldığında 37 ışık yılı mesafede olduğu görülmektedir. Boötes takım yıldızının en parlağı larak bilinir ve Antik Yunanca’da “ayının gardiyanı/koruyucusu” olarak kullanılan Arktouros kelimesinden üretilmiştir. En popüler yıldızlar isimleri için yazımızı takip edebilir ve bu yıldızın özellikleri hakkında detaylara erişebilirsiniz.

Vega

M.Ö. 12.000’li yıllarda kuzey kutup yıldızı Polaris’in yerini almış olan Vega ise Çalgı (Lyra) takım yıldızının en parlak yıldızıdır. Arapça karşılığına bakıldığında düşen veya iniş yapan gibi anlamlara gelmektedir. Aynı zamanda yazı haber veren yaz üçgeninin bir parçası olarak bilinmektedir. Yaklaşık 13.700 yıl sonra tekrar kuzey kutup yıldızı olacağı bilinmektedir.

Betelgeuse

Yapacağınız araştırmalarda en güzel yıldız isimleri ve anlamlarından birisi olarak karşınıza Betelgeuse çıkacaktır. Yaşam evresinin son aşamasında olduğu bilinmektedir. Orion takım yıldızı içerisinde yer alır ve parlaklığının kayda değer olduğu belirtilmektedir. Kütlesinin büyük olması nedeniyle süpernova yapması beklenen bu yıldız patladığında gündüz vakti gökyüzünde çıplak gözle görülebilecek bir parlaklığın olacağı belirtilmektedir. Kışın habercisi olarak bilinen bu kelime aynı zamanda Arapça’da “Orion’un koltuk altı” anlamına gelen Ibṭ al-Jauzā’ ya da “Orion’un eli” anlamına gelen Yad al-Jauzā’ kelimeleri ile bağlantılıdır.

Capella

Kökenine bakıldığında Latince dişi keçi anlamına gelen Capella, dörtlü yıldız sistemi içerisinde yer alır. Ancak gökyüzünde tek bir yıldız görünümdedir. Yukarıda belirttiğimiz Arcturus veya Vega’dan sonra kuzey gökyüzündeki en parlak üçüncü yıldız olarak bilinmektedir. Gece gökyüzünde yıldızları seyretmeyi sevenlerin bilmesi gereken diğer bir detay ise parlaklık konusunda onbirinci sırada yer aldığıdır. Ayrıca Arabacı takım yıldızı içerisinde en parlak yıldız olduğunun altını çizmekteyiz.

Rigel

Dünya ile uzaklığına bakıldığında yaklaşık 860 ışık yılı mesafede yer aldığını vurgulamak doğru lacaktır. Orion takım yıldızı içerisinde mavi renkte süper dev bir yıldız olarak belirtilmektedir. Arapça kökenli olan bu kelimenin anlamı devin sol ayağı şeklinde ifade edilmektedir. Yapacağınız incelemelerde en güzel yıldız isimleri ile ilgili detaylı bilgileri elde etmiş olacaksınız.

Procyon

Küçük köpek takımyıldızını incelediğinizde en parlak yıldızı olarak görebilirsiniz. Gökyüzünde parlaklığının sekizinci sırada yer aldığına vurgu yapabiliriz. Her ne kadar tek bir yıldız gibi görünse de ikili yıldız sistemine sahiptir. Uzaklığına bakıldığında 11,4 ışık yılı mesafede olduğu hesaplandığından en yakın komşu yıldızlar arasında yer aldığını söylemek mümkündür.

Archernar

Eridanus takım yıldızı içerisinde parlak bir yıldız olarak bilinmektedir. Gece gökyüzü parlaklığı ise dokuzuncu sırada yer almaktadır. Tek bir yıldız gibi görünmesine rağmen ikili yıldız sistemi vardır. Güneş’e uzaklığının yaklaşık 139 ışık yılı mesafede olduğu vurgulanmaktadır. Bu yıldızın alışılmışın dışında bir hıza sahip olduğu belirtilmektedir. Dönüş hızının yüksek olması sebebiyle şeklinin ise basık görünümde olduğuna vurgu yapılmaktadır. Kelime kökeni olarak Arapça’da Nehrin Sonu olarak ifade edilebilecek Achenar kelimesi olduğu vurgulanmaktadır.

Antares

İkili yıldız takımına sahip olan Antares Akrep takım yıldızı içerisinde yer almaktadır. Kırmızı renge sahip olanları Antares olarak adlandırılan bu parlak yıldızların Samanyolu’nda yer aldığını belirtebiliriz. Renginden dolayı geçmişte Mars gezegeni ile karıştırıldığından söz edilebilir. “Ant-Ares”, “Anti-Mars” yani “Mars karşıtı” gibi anlamlara gelir ve Helence kökeni Ares kelimesi incelendiğinde Mars savaş tanrısının diğer adı olduğuna dikkat çekilebilir. Dünya’dan mesafesinin yalnızca 604 ışık yılı olduğuna değinilmektedir. Güneş’e göre parlaklığının ise 10 bin katı fazla olduğu belirtilmektedir.

Aldebaran

Turuncu dev bir yıldız olan Aldebaran Boğa takım yıldızı yönünde yer alır ve 65 ışık yılı uzaklıktadır. Gece gökyüzünde parlaklığı ile ön plandadır.

Altair

17 ışık yılı mesafede olan Altair 12. Parlak yıldız olarak bilinmektedir. Kartal takım yıldızı içerisinde yer alır ve gözle görülebilen bir mesafede olduğu vurgulanmaktadır. Arap gökbilimciler tarafından verilen bu ismi Arapça’da kuş anlamına gelen Et-Tayr sözcüğünden gelmektedir.

Spica

Bölgesel olarak bakıldığında Başak takım yıldızı içerisinde bulunur ve 249 ışık yılı mesafede ikili yıldız sistemine sahip bir yıldız olduğu belirtilmektedir. Gece görülebilen bu yıldızın parlaklık bakımından 15. Sırada yer aldığı vurgulanmaktadır.

Pollux

İkizler takım yıldızı içerisinde inceleyebileceğiniz Pollux 34 ışık yılı mesafededir. Takım yıldızı içerisinde en parlak yıldız olarak bilinir ve komşusu olan Castor’a göre parlaklığı çok daha yüksektir.

Fomalhaut

Gece gökyüzüne baktığınızda parlaklığı ile ilginizi çekebilecek yıldızlar arasında yer almaktadır. Güneybalığı takım yıldızının en parlak yıldızı olarak bilinmektedir. Güneş’e mesafesinin ise 25 ışık yılı uzaklıkta olduğu belirtilmektedir. İkili yıldız sistemi içerisinde bulunu ve Vega yıldızı ile benzerlik göstermektedir.

Deneb

Kuğu takım yıldızı içerisinde adını duyacağınız en parlak yıldız Deneb olacaktır. Gökyüzünde 19. Sırada yer alır ve parlaklığıyla dikkatleri çekmektedir. Boyut olarak en büyük yıldızlardan olduğu görülmektedir. Güneş’in kitlesinden 20-25 kat daha yüksektir ve bununla birlikte çapı da Güneş’ten 100-200 kat daha fazladır.

Regulus

Dünya’dan 77,5 ışık yılı uzaklığı bulunan Regulus Aslan takım yıldızı içerisinde en parlak yıldız olarak bilinir.

Her ne kadar yıldızların farklı toplumlarda ve kökenlerde isimlendirildikleri ve anlamlarının da farklı olabildiğini vurgulasak da, resmi ve evrensel isimlendirmelere önem vermek gerekmektedir. Bu sebeple yıldızlara tanımlanmış katalog isimlerini tercih edebilir ve astronomi bilgilerine göre detaylı sonuçları elde edebilirsiniz.