Mobbing nedir, küreselleşen dünyada iş hayatındaki rekabet neticesinde ortaya çıkan bir kavramdır. İş koşullarının bir anda ve hızlı değişmesini yanı sıra ekonomik hayatın da zorlaşması iş ortamında büyük rekabete yol açar. Rekabetin artması insanları daha monotonlaştırıp iş ortamında yaşanılan ilişkileri zorlaştırır. İş hayatında, fiziksel riskler net olarak tanımlanmış olsa da psikolojik riskler mobbing nedir kapsamında anlaşılabilir.

1980’li yıllarda ortaya çıkan bu kavram ağırlıklı özel sektör çalışanların başına geldiği düşünülse de kamuda mobbing durumları da vardır. Kamu çalışanları ilk olarak idari yargı yoluna başvurup dava açabilir ya da savcılığa şikâyette bulunabilir. Bu yollardan çözüm bulunamaması durumunda Anayasa Mahkemesine gidebilir. Kamuda mobbing cezası, 3 ay ila 2 yıl arası hapis cezası yanı sıra adli para cezası şeklinde olur.

Mobbing Nedir?

Mobbing nedir, bu tabir çok uzak zamanlara ait değildir. Yakın geçmişte duyulan bu tabir, iş hayatında psikolojik risklerini anlatır. Dilimizde psikolojik yıldırma olarak adlandırılan ve son zamanlarda sıklıkla karşılaşılan bir sorundur.

Mobbing en temel anlamı ile çalışan kişiyi pasif hale getirmek ve yıldırmak şeklinde açıklanır. Baskıcı bir yönetim sistemi olan iş ortamında kişiyi; huzursuz eden, yaptığı işi değersizleştiren, aşağılayan ve ortamdan dışlayan bilinçli ve sistematik şekilde süregelen psikolojik şiddet şeklinde tanımlanabilir.

Kişinin dedikodusunun yapılması, kişinin özgüveninin sarsılması için yapılan davranış ve eylemler ile fiziksel özellikleri, görüntüsü, dili ya da dini ile ilgili dalga geçmek, aşağılayıcı sözler sarf etmek, kişiyi her fırsatta susturmak, yapılan ya da yapılacak iş konusunda bilgi vermemek, iş alanının dışında işler vermek haberdar edilmemesi, bireyin yapmış olduğu işin niteliğine uygun olmayan işler vermek mobbing nedir tanımına uyar.

Bunların haricinde bireyin yapmış olduğu işi beğenmemek ve devamlı eksik ya da hata bulmaya çalışmak, küfür ve hakaret de mobbing örnekleri arasında yer alır. Yapılan bu hareketler ile kişinin kendine olan güveni zedelenir, motivasyonu düşer ve kendini başarısız addeder. Bu etkilerin yanı sıra kaygı, stres ve psikolojik rahatsızlıklar da yaşanır.

Mobbing Çeşitleri Nelerdir

1993 yılında İsveç’te ‘İşyerinde Kişilerin Mağdur Edilmesi’ yasası ile yasal dayanağa bağlanmış ve mobbing nedir sorusu sorulmaya başlanmıştır. Zorbalık ya da yıldırma olarak adlandırılan bu kavram, işyerlerinde oluşur. Gücü elinde bulunduran kişi ya da kişilerce sistematik ve düzenli yapılan baskı uygulamalarını kapsar.

Kontrolcü ve aşırı denetleyici olan insanların daha çok mobbing yaptığı söylenir. Bu özelliklerin yanı sıra korkak, sinirli, içinde kötü niyet taşıyan ve hileli durumların içine girmekten çekinmemek de diğer özellikler arasında bulunur. Zeki, yaratıcı ve politik davranmayı bilmeyen kişiler de mobbinge maruz kalır.

Mobbing nedir, daha çok işlerini iyi yapmaya çalışan kesimin uğradığı bir tür zorbalıktır. Yıldırma politikalarına maruz kaldığı gibi yöneticilerden ziyade çalışanların daha çok yaşadığı bir durumdur. Bu kapsamda 3 tür mobbingden bahsedilebilir.

1. Yatay Mobbing: Kıdem ve mevki olarak aynı durumda olan kişiler arasında yaşanır. Bu mobbing durumunda konumlar ve şartlar eşit olup rakip olan kişiler arasında gerçekleşir.
2. Dikey Mobbing: En sık gerçekleşen mobbing türü olup yönetici ya da üst konumda olan birinin astına gerçekleştirdiği türdür.
3. Dolaylı Mobbing: Daha az rastlanılan bir mobbing çeşidi olup ast, üstü olan kişiye uygular. Aynı organizasyon çatısı altından olan u kişiler, yönetici ya da müdürlerinin verdikleri görevlere uymayarak, verilen işleri eksik ya da kötü yaparak ve/veya daha yetkili bir kişiye şikâyet ederek yöneticisini zor durumda bırakmaya uğraşırlar.

Kazanılmış örnek mobbing davaları bulunur. Bu davalar, iş mahkemelerinde görülür. İş mahkemelerinin olmadığı yerlerde asliye hukuk mahkemeleri devreye girer. Dava açılırken yeterli olacak düzeyde kanıt ve tanık gösterilerek dava kazanılır. Çalışırken ya da işten ayrıldıktan sonra açılabilen davaların kazanılması durumunda tazminat hakkı ortaya çıkar.

Davayı açan kişi hastane raporunu ve kullandığı ilaçları kanıt niteliğine mahkemeye sunabilir ayrıca yapılan baskı, sözlü sataşmalar ile görev niteliği dışında verilen işler mobbing niteliği taşır bu görüşmeler de ses kaydına alınarak delil olarak mahkemede kullanılabilir.

Mobbing nedir, uygulama biçimi kapsamında sistematik şekilde baskı politikaları ile kişiyi bezdiren bir durum olup sonuçları ise vahim derecede olabilir. Sıkıntı, öfke kontrolsüzlüğü, kaygı, aşırı stres, karamsar olmak ve uyku sorunları gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Kişide depresyon, panik atak ya da anksiyete oluşabilir.