Satranç Oyununun Keşfi 

Günümüzde turnuva ve yarışma etkinliklerinin artışı ile daha çok popüler olan satranç oyunu 32 taş ve iki oyuncu ile oynanan zekâ ve strateji oyunudur. Satranç oyununun tarihi filmler ve düzenlenen turnuvaların sıklığı nedeniyle uzak doğu ülkeleri; özellikle Çin’e dayandığı düşünülmekte. Ancak satranç oyununun tarihi Hindistan’a dayanmaktadır. Milattan sonra 500’lü yıllarda bir ticaret esnasında keşfedilen ve ilk oynandığı zaman bir tahta 16 zümrüt ve 16 yakut ile oynanırdı.

Ticaret esnasında keşfi kabul edilen satranç oyunu, aynı ticari yollarla Güney Asya ve özellikle Uzak Doğu ülkelerinde yaygınlaşmaya başlamış, taşların yerini yontulmuş at, fil, kale, vezir, padişah ve piyon ahşap figürleri almıştır. Satranç oyunu keşfinden sonra basit bir zeka oyunu olarak kalmayıp, hükümdarların savaş stratejileri yaparken kullandıkları bir aracı kaynak hâline gelmiştir.

Satranç Nedir

Günümüzde satranç 8’e 8 karelik bir oyun tahtası üzerinde, siyahlar ve beyazlar takımından oluşan 32 taşlık bir zekâ oyunudur. Oyun her iki takım 8 sekiz piyon, 2 kale, 2 at, 2 fil, bir vezir ve bir de şah taşına sahiptir. Kural olarak her zaman beyazlar önce başlar.

Oyun taşlarının ise belirli hareket kuralları bulunmaktadır. Bunlar:

• Piyon, sadece ileri doğru yürüyebilir ancak eğer bir taşı yemek istiyorsa da sadece ileri çaprazında bulunan taşları yiyebilir. Piyonlar ayrıca karşı takımın tahtasının son sırasına ulaşmayı başarırsa istediği bir taşı yeniden oyuna dahil edebilir veya zaten tahtada var olan bir taştan bir tane daha yaratabilir.
• Kale, sadece düz ve yatay gider. Yemek istediği taşları da aynı sistemle yer. Kalelerin çapraz gitmesi yasaktır.
• At, L harfi çizerek tahtada hareket edebilir. L harfini ise 3’ü dikey 1’i yatay veya 3’ü yatay 1’i dikey olmak üzere toplamda 4 kareden çizmelidir.
• Fil, sadece çapraz gider ve yemek istediği taşları da bu şekilde yer.
• Vezir, istediği gibi hareket etme hakkına sahiptir. Ancak yine her hamlede sadece tek bir yol sistemini kullanabilir. Çapraz gitmek istiyorsa o hamlede sadece çapraz gidebilir.
• Şah, oyunun kilit ve en önemli taşıdır. İstediği şekilde hareket edebilir ancak her hamlede sadece bir kare ilerleyebilmektedir. İstisna olarak rok hareketi yaptığı zaman birden fazla kare ilerlemektedir. Oyuncular şah taşının hemen yanındaki karesinde yer alabilir ancak iki şah taşı karşı karşıya geldiği zaman ikisi de birbirleri arasında bir kare boşluk bırakarak hareket etmek zorundadır.
• Oyuncular taşlarını hareket ettirirken at hariç (!) önlerinde veya yolları üzerinde bir taş varken onların üzerinden geçerek hamle yapamazlar. Yollarını açmak zorundalar.

Oyunun amacında ise iki oyuncu da strateji yetenekleri ve zekâlarını kullanarak taşlarıyla hamleler yaparlar ve şah mat yaparak oyunu sona erdirirler. Şah mat dediğimiz hamlede şah taşı iki veya birden fazla taş tarafından kıstırılarak hareket edecek yeri kalmaması gerekir. Günümüzde yapılan satranç turnuvalarında ve okullar arası yapılan yarışmalarda satranç süreli olarak oynandığı için oyunun sona ermesi için oyunculardan birinin hamle yapacak süresinin kalmaması da oyunu kaybettiği anlamına gelmektedir.

Satranç Oyunun Faydaları 

Satranç oyunun epey faydalı olduğunu yüzyıllar geçse de popülerliğini yitirmemesinden anlayabiliriz. Oyun hakkında birçok kitap, eğitim dersleri, filmler yayınlanmıştır. Peki nedir bu satranç oyunun faydaları?

• Zekâyı ve pratik düşünmeyi geliştirir.
• Hızlı karar alma yeteneğini üst düzeye çıkarır.
• Rakibin bir sonraki ve birden fazla hamlesini tahmin ederek ileri ve çok yönlü görüş yetisi gelişir.
• Kişilerin bireysel hayatlarındaki motivasyon ve özveriyi arttırır.
• Konsantrasyonu kuvvetlendirir.
• Sorun çözme konusunda geliştirir.
• Konudan bağımsız ancak fayda anlamında önemli bir nokta olarak gerek işitme gerek görme engelli bireylerimizin sosyalleşmesini ve topluma daha hızlı entegre olmasını sağlamaktadır.